Gỉ sắt, thép hay gỉ sét là hiện tượng phổ biến thường gặp ở các kết cấu, thiết bị sắt, trên các công trình xây dựng.  Để loại bỏ hiện tượng gỉ không lan rộng, ảnh hưởng đến bề mặt , chúng ta thường nghe đến khái niệm tẩy gỉ. Vậy biến tính gỉ là gì? Biến tính gỉ có giống và khác gì với tẩy gì không? Qua bài viết này, hãy cùng Hoá Chất Việt Quang làm sáng tỏ vấn đề này.
 

Đây là phương pháp bảo vệ bề mặt sắt thép với cơ chế tạo lớp phủ chuyển đổi hóa học trực tiếp trên bề mặt sắt thép, biến tính lớp gỉ sét thành một lớp hợp chất khác có khả năng bảo vệ, tạo chân bám, chống ăn mòn cho sắt thép.
 

Trong khi đó, tẩy gỉ về cơ bản là loại bỏ rỉ sét trên kim loại, thực tế sử dụng hoá chất hoặc phương pháp vật lý như phun cát hoặc mài. 

 

Về bản chất hoá học, gỉ thép là các oxit hay hidroxit sắt như goethite (α-FeOOH), akaganeite (β-FeOOH), lepidocrocite (γ-FeOOH), oxit sắt từ magnetite (Fe3O4), maghemite (γ-Fe2O3) và hematite (α-Fe 2O3). Gỉ từ những loại hợp chất này tạo thành các lớp liên tục khác nhau được liên kết lại từ những hạt gỉ nhỏ phần lớn ở trạng thái hoạt động gây gỉ và ăn mòn sâu vào bên trong thép.

 

 cơ chế gỉ sét hình thành

Quá trình hình thành lớp màng bảo vệ trên bề mặt thép là một quá trình diễn ra từ từ. Trước tiên chất biến tính gỉ thấm sâu vào trong lớp gỉ sét, sau đó hòa tan và phản ứng hóa học với gỉ sét để hình thành một sản phẩm hóa học mới, phủ khô ngay trên bề mặt kim loại. Trong khi đó nền thép vẫn không bị ảnh hưởng, đảm bảo giữ cho thép không bị tiếp tục ăn mòn.

 

Lớp phủ biến tính gỉ gồm các tinh thể ở nhiều dạng khác nhau, có kích thước khác nhau và định hướng khác nhau. Khi chất biến tính gỉ thấm sâu vào trong lớp gỉ xốp, tham gia phản ứng với các ion Fe2+, Fe3+ tạo thành phức có màu từ xám đến đen tùy thuộc vào thành phần của gỉ thép.
 

Bề mặt thép trước khi xử lý có cấu trúc xốp, không đồng nhất, tạo thành từ nhiều hạt gỉ có kích thước khác nhau. Đối với bề mặt thép đã xử lý gỉ có cấu trúc mịn, đồng nhất, không bị xốp rỗng.

 

Bề mặt sắt thép trước và sau khi xử lý bằng hoá chất biến tính gỉ 
 

Trong công nghiệp, axit mạnh là hoá chất giúp có thể loại bỏ rỉ sét nhanh chóng, chẳng hạn như HCl (axit clohydric), H2SO4 (axit sunfuric), H3PO4 (axit photphoric). Tuy nhiên những hóa chất ăn da này gây ra nhiều rủi ro về sức khỏe và an toàn, đồng thời yêu cầu người dùng phải tuân thủ các biện pháp phòng ngừa an toàn nghiêm ngặt. 
 

Axit mạnh sẽ hòa tan rỉ sét, nhưng chúng cũng sẽ hòa tan cả kim loại. Sau khi tẩy gỉ, bạn cần bảo vệ bề mặt bằng hoá chất chống gỉ dài hạn hoặc tạm thời, tuỳ thuộc vào công đoạn tiếp theo.
 

Phun bi phun cát là phương pháp phổ biến giúp làm sạch lớp gỉ trên bề mặt không quá phức tạp, đảm bảo kim loại được làm sạch hoàn toàn trước khi tiếp tục các quy trình khác. Thông thường, nếu không bảo vệ bề mặt sau phun, thì sắt, thép nhanh bị gỉ trở lại ngay sau 1-2 ngày khi xử lý. Ngoài ra, các loại máy mài cầm tay hiện nay cũng giúp tẩy gỉ, đánh bóng bề mặt.
 

Tẩy gỉ bằng máy mài

Đây là phương pháp làm sạch gỉ bằng dòng điện dựa trên các phản ứng điện phân, có khả năng làm sạch gỉ ở các vị trí phức tạp. Tuy nhiên phương pháp này lại cần có thiết bị và máy móc phức tạp, chỉ làm sạch được các kết cấu có kích thước nhỏ, khó áp dụng được ở các kết cấu lớn, các công trình lớn.
 

Thông thường, khi bề mặt chi tiết kim loại xuất hiện gỉ ta sẽ tiến hành tẩy gỉ. Tẩy gỉ giúp làm sạch kim loại - là bước đầu xử lý bề mặt trước các quy trình như xi mạ, phosphate, nhuộm đen, đánh bóng, .... Các chi tiết thường có kích thước nhỏ, không quá phức tạp để làm sạch. Ngoài ra, nếu chỉ cần loại bỏ tẩy gỉ trên chi tiết, bề mặt máy móc thì cần áp dụng thêm các loại chống gỉ sét định kỳ để hạn chế hiện tượng tái gỉ sét.

 

Sản phẩm trước và sau khi tẩy gỉ

 

Đối với sắt thép trần ở công trình xây dựng tiếp xúc với môi trường ẩm ướt bên ngoài, biến tính gỉ là lựa chọn tốt nhất.  Việc làm sạch gỉ thép trước khi đổ bê tông hoặc sơn phủ chống ăn mòn là cần thiết.
 

Với lớp màng bảo vệ tạo thành che chắn nên thép sau khi được xử lý bằng chất xử lý gỉ có thể được bảo vệ lâu dài trong nhiều điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Hoá chất biến tính rỉ sét còn được áp dụng cho các vật thể khó phun cát, chẳng hạn như xe cộ, xe kéo, hàng rào, lan can sắt, tấm kim loại. Bạn chỉ cần phun xịt trực tiếp lên bề mặt, sẽ tạo thành lớp phủ biến tính gỉ có khả năng bảo vệ sắt thép không bị gỉ lại từ 3-6 tháng.

 

Trên đây là một số thông tin giúp bạn phân biệt giữa biến tính gỉ và tẩy gỉ. Nếu có bất kỳ thắc mắc, bạn có thể liên hệ Hoá Chất Việt Quang theo hotline: 0967.588.971/0982.843.588