Axit nitric là gì? Nó có phải là thành phần gây hại không? Hay những công dụng của chất này trong ngành công nghiệp là gì? Hôm nay hoá chất Việt Quang sẽ giúp bạn giải quyết tất cả những vấn đề tên. Cùng bắt đầu nhé.
Giới thiệu chung Axit nitric
Axít citric có tên khoa học đầy đủ là Tricarboxylic acid, đây là một axít hữu cơ thuộc loại yếu có công thức hóa học là C6H8O7 với nhiều tên gọi khác nhau như acid citric, axit xitric, axit chanh,… Axit nitrit được tìm thấy nhiều nhất trong các loại trái cây đặc biệt là các loại trái cây như: chanh, cam và bưởi.
Nó là một chất axít độc và ăn mòn có thể dễ gây cháy. Acid nitric tinh khiết không màu sắc còn nếu để lâu sẽ có màu hơi vàng do sự tích tụ của các ôxít nitơ. Nếu một dung dịch có hơn 86% axit nitric, nó được gọi là axít nitric bốc khói. Acid nitric bốc khói có đặc trưng axít nitric bốc khói trắng và axít nitric bốc khói đỏ, tùy thuộc vào số lượng điôxít nitơ hiện diện.
Nó là một chất axít độc và ăn mòn có thể dễ gây cháy. Acid nitric tinh khiết không màu sắc còn nếu để lâu sẽ có màu hơi vàng do sự tích tụ của các ôxít nitơ. Nếu một dung dịch có hơn 86% axit nitric, nó được gọi là axít nitric bốc khói. Acid nitric bốc khói có đặc trưng axít nitric bốc khói trắng và axít nitric bốc khói đỏ, tùy thuộc vào số lượng điôxít nitơ hiện diện.
Tính chất vật lí
Axit nitric tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm, D=1,53g/cm3, sôi ở 860 độ C. Axit nitrit tinh khiết kém bền, ngay ở điều kiện thường khi có ánh sáng bị phân hủy một phần giải phóng khí nitơ đioxit (NO2). Khí này tan trong dung dịch axit, làm cho dung dịch có màu vàng.
Axit nitric tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào. Trong phòng thí nghiệm thường có loại axit đặc nồng độ 68%, D=1,40g/cm3.
Là chất lỏng, không màu, tan tốt trong nước (C < 65%).
Lọ đựng axit HNO3 đặc trong phòng thí nghiệm
Trong điều kiện thường, dung dịch có màu hơi vàng do HNO3 bị phân hủy chậm:
Axit nitric tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào. Trong phòng thí nghiệm thường có loại axit đặc nồng độ 68%, D=1,40g/cm3.
Là chất lỏng, không màu, tan tốt trong nước (C < 65%).
Lọ đựng axit HNO3 đặc trong phòng thí nghiệm
Trong điều kiện thường, dung dịch có màu hơi vàng do HNO3 bị phân hủy chậm:
Tính chất hóa học
HNO3 là một axit mạnh
Làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.
Tác dụng với oxit bazơ (trong đó kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối + H2O
Tác dụng với bazơ (trong đó kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối + H2O
2HNO3 + Mg(OH)2 → Mg(NO3)2 + 2H2O
Tác dụng với muối (trong muối kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối mới + axit mới:
Tác dụng với oxit bazơ (trong đó kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối + H2O
Tác dụng với bazơ (trong đó kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối + H2O
2HNO3 + Mg(OH)2 → Mg(NO3)2 + 2H2O
Tác dụng với muối (trong muối kim loại đã đạt hóa trị cao nhất) → muối mới + axit mới:
HNO3 là chất oxi hóa mạnh
Tác dụng với kim loại:
Tác dụng với phi kim → NO2 + H2O + oxit của phi kim.
HNO3 phản ứng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt → muối nitrat + H2O và sản phẩm khử của N+5 (NO2, NO, N2O, N2 và NH4NO3).
Sản phẩm khử của N+5 là tùy thuộc vào độ mạnh của kim loại và nồng độ của dung dịch axit. Thông thường thì dung dịch đặc → NO2, dung dịch loãng → NO; dung dịch axit càng loãng, kim loại càng mạnh thì N bị khử xuống mức càng sâu.
Tác dụng với phi kim → NO2 + H2O + oxit của phi kim.
HNO3 phản ứng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt → muối nitrat + H2O và sản phẩm khử của N+5 (NO2, NO, N2O, N2 và NH4NO3).
Sản phẩm khử của N+5 là tùy thuộc vào độ mạnh của kim loại và nồng độ của dung dịch axit. Thông thường thì dung dịch đặc → NO2, dung dịch loãng → NO; dung dịch axit càng loãng, kim loại càng mạnh thì N bị khử xuống mức càng sâu.
Ứng dụng của Axit nitric
Trong phòng thí nghiệm
Axit nitric được sử dụng làm thuốc thử liên quan tới clorit. Cho axit nitric tác dụng với mẫu thử, sau đó cho dung dịch bạc nitrat vào để tìm kết tủa trắng của bạc clorua. Ngoài ra, nó cũng dùng để điều chế muối nitrat.
.jpg)
Trong công nghiệp
- Axit Nitric được sử dụng cho quá trình nitrat hóa để tạo ra các hợp chất nitro trong phòng thí nghiệm hoặc công nghiệp. Các hợp chất hóa học thu được có độ ổn định, vì vậy chúng có thể được sử dụng trong sản xuất nhiều loại sản phẩm.
- Acid Nitric được sử dụng để sản xuất thuốc nổ bao gồm nitroglycerin, trinitrotoluan và các RDX cũng như phân bón
- Trong kỹ thuật ICP-MS và ICP-AES, Axit Nitric (với nồng độ từ 0,5% đến 2,0%) được sử dụng như một hợp chất nền để xác định dấu vết kim loại trong các dung dịch. Trong kỹ thuật này cần phải dùng axit này cực tinh khiết vì một số lượng ion kim loại nhỏ có thể gây ảnh hưởng đến kết quả phân tích.
- Còn được sử dụng trong ngành luyện kim và tinh lọc vì nó phản ứng với phần lớn kim loại và trong các tổng hợp chất hữu cơ. Khi kết hợp với axit clohydric, nó tạo thành nước cường toan, một trong những chất phản ứng có thể hòa tan vàng và bạch kim (platinum).
- Được dùng làm chất thử màu (colorometric test) để phân biệt heroin và morphine.
- Ngoài ra Axit Nitric được sử dụng trong nhiên liệu tên lửa và kiểm tra độ thật giả của vàng.
- Trong kỹ thuật ICP-MS và ICP-AES, Axit Nitric (với nồng độ từ 0,5% đến 2,0%) được sử dụng như một hợp chất nền để xác định dấu vết kim loại trong các dung dịch. Trong kỹ thuật này cần phải dùng axit này cực tinh khiết vì một số lượng ion kim loại nhỏ có thể gây ảnh hưởng đến kết quả phân tích.
- Còn được sử dụng trong ngành luyện kim và tinh lọc vì nó phản ứng với phần lớn kim loại và trong các tổng hợp chất hữu cơ. Khi kết hợp với axit clohydric, nó tạo thành nước cường toan, một trong những chất phản ứng có thể hòa tan vàng và bạch kim (platinum).
- Được dùng làm chất thử màu (colorometric test) để phân biệt heroin và morphine.
- Ngoài ra Axit Nitric được sử dụng trong nhiên liệu tên lửa và kiểm tra độ thật giả của vàng.
Mức độ an toàn của Axit nitric
- Axit Nitric có thể phản ứng dữ dội với một số hợp chất như bột kim loại và nhựa thông.
- Là chất oxy hóa mạnh gây cháy khi tiếp xúc với vật liệu hữu cơ.
- Axit Nitric là một axit ăn mòn, có khả năng gây bỏng hóa chất nghiêm trọng.
- Hít phải sẽ gặp nguy cơ về sức khỏe bao gồm ăn mòn màng nhầy, phù phổi chậm và thậm chí tử vong. Tiếp xúc với mắt có thể gây tổn thương giác mạc vĩnh viễn.
- Khi nuốt phải Acid Nitric sẽ ăn mòn nhanh chóng ở miệng, cổ họng và đường tiêu hóa.
- Ở nơi làm việc cần có hệ thống thông gió mạnh. Khi tiếp xúc hóa chất cần đeo kính an toàn hóa học, tấm chắn mặt, găng tay và mặt nạ phòng độc.
- Lưu trữ Axit Nitric trong một khu vực an toàn khô ráo, thoáng mát.
- Không bảo quản với các vật liệu không tương thích như hợp chất hữu cơ, kim loại, rượu hoặc độ ẩm
- Tất cả các trường hợp trên đều cần đến cơ sở y tế và phải được bác sĩ trực tiếp chuẩn đoán, chăm sóc để có những biện pháp xử lý thích hợp.
Kết luận
Trên đây là những chia sẻ thông tin hữu ích về Axit nitric. Hi vọng qua bài viết trên mà tôi chia sẻ bạn có thể hình dung được ứng dụng của axit nitric và những điều xung quanh hoá chất này. Nếu bạn muốn mua axit nitric hay còn bất kỳ thắc mắc nào thì hãy liên hệ bên dưới để được hoá chất Việt Quang giải đáp ngay lập tức.
_thumb_150.png)
